تحلیل نابرابری‌های فضایی-آموزشی و فرهنگی در کلان منطقه‌ی آذربایجان

توسعه­ منطقه­ای مفهومی جدید در ادبیات برنامه­ریزی می­باشد که هدف آن خلق چهارچوبی مناسب برای دستیابی به یک بهبودی با ثبات در استانداردهای زندگی برای شهرنشین و روستانشینان است. توسعه­ی متعادل و هماهنگ مناطق، یک پیش‌نیاز بسیار مهم برای حصول پایداری اقتصادی و پیشرفت یکپارچه کشور به شمار می­رود. آموزش و شاخص­های آن به همراه بخش فرهنگی، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مؤلفه­های توسعه، با ایفای نقش اساسی و سرنوشت‌ساز خود، در روند توسعه همه‌جانبه نقش بسیار محوری داشته و شرط لازم برای رسیدن به توسعه جوامع را فراهم می­آورند. از این‌رو توزیع عادلانه و برابری فرصت‌های آموزشی و فرهنگی در بعد کلان، نوعی نگاه انسانگرایانه را با خود به همراه دارد که غالباً به‌عنوان یک شاخص جامعه توسعه‌یافته در نظر گرفته می­شود. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نابرابری­های بین و درون منطقه­ای کلان منطقه آذربایجان از لحاظ شاخص­های آموزشی و فرهنگی انجام شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. جامعه آماری تمامی شهرستان‌های کلان منطقه آذربایجان تا سال 1390 می­باشد. برای سنجش نابرابری­های منطقه­ای از بعد آموزشی و فرهنگی در مجموع از 21 شاخص استفاده شده است. جهت تعیین اهمیت شاخص­ها از مدلANP و برای تجزیه‌وتحلیل داده­ها از مدل ویکور استفاده شده است. نتایج نشان می­دهد که از مجموع 47 شهرستان مورد بررسی12شهرستان کاملاً برخوردار، 14شهرستان برخوردار، 11 شهرستان نسبتاً برخوردار، 9 شهرستان نابرخوردار و 2 شهرستان کاملاً نابرخوردار می­باشند. همچنین بین استان‌های کلان منطقه آذربایجان بیشترین نابرابری به ترتیب در استان آذربایجان غربی با میانگین امتیاز ویکور 231/0، اردبیل با امتیاز 117/0 و آذربایحان شرقی با امتیاز 098/0 می­باشد.